Podcast dijital medya dosyalarının taşınabilir medya oynatıcılarda veya bilgisayarlarda oynatılmak üzere internet üzerinden beslemeler (akışlar) yoluyla dağıtılma tekniğidir.
Terim Apple’ın ürettiği taşınabilir müzikçalar iPod’un, adındaki pod ve İngilizcede “yayın” anlamına gelen “broadcast” sözcüğünün cast kısmı alınarak türetilmiştir. Podcast’ler ilk defa Apple iPod için geliştirilmiş olmasına rağmen günümüzde doğrudan iPod ile ilgili bir kavram değildir. Podcast kavramı Türkçemizde henüz bir karşılık bulmamasına rağmen “Oynatıcı Yayın Aboneliği” olarak kullanımı çok yanlış olmasa gerek.
Yeni Oxford Amerikan Sözlüğü podcast’i ‘Radyo yayını ya da benzer bir programın internetten çekilebilir ve kişisel ses cihazlarından dinlenebilir hale gelmesini sağlayan sayısal kayıt’ olarak açıklamaktadır. Podcast sisteminin internetten bir programın ses ya da video kaydını çekmekten farkı RSS veya Atom beslemelerinin kullanılması ve böylece her yeni bölümü özel yazılımların izleyerek otomatik olarak yükleniyor olmasıdır.
2004 yılının Eylül ayında ortaya çıkan podcast, yeni bir yayın dağıtım sistemidir. Podcast sayesinde takip etmek istediğiniz amatör ya da profesyonel radyo/televizyon programlarına abone olarak istediğiniz zaman, istediğiniz araçla izleyebilirsiniz.
Podcast
- Podcast temel olarak, istenildiğinde herhangi bir ses dosyasını RSS aracılığıyla paylaşılmasını sağlıyor.
- Podcast genel algı olarak, sadece ses dosyası olarak algılanıyor. Ancak video versiyonları da var.
- Yeni Oxford Amerikan Sözlüğü ‘podcast’ ibaresini şöyle açıklıyor:
“Radyo yayını ya da benzer bir programın internetten çekilebilir ve kişisel ses cihazlarından dinlenebilir hale gelmesini sağlayan sayısal (dijital) kayıt.
Çalışma İlkesi
Podcasting, çevrimiçi yayının üyelik gibi yollarla kullanıcılara ulaştırılmasıdır. Birçok podcast, MP3 ve görüntü dosyaları biçimlerinde olup RSS protokolüyle yayınlanır. Podcasting, kullanıcılarının herhangi bir zamanda kullanabildikleri mecmua, dergi ya da belgesel gibi eğitici yönü olan yayınların hepsini içine almaktadır. Bu elemanlardan farkı duyma ve görme yoluyla iletilmesidir.
Podcasting’in ortaya çıkışındaki amaç bireylerin kendi dinletilerini dağıtmalarıydı.
Hızla ve çok fazla yolla genişleyen alan günümüzde özellikle eğitim amaçlı, tanıtım gibi alanlarda ve hatta emniyetten sorumlu kurumların dahi güvenlik amaçlı kullanımına girdi. Eğitim alanındaki işleviyle podcasting, öğrencilerin ve öğretmenlerin herhangi bir zaman ve yerde bilgiyi paylaşmalarını sağlayabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı uzaktan eğitimdeki yeri mühimdir.
Teknik Bilgiler
Podcast, bir oynatıcı için dağıtılan uygun ses ya da görüntü dosyasıdır. Kullanıcılar abonelik yöntemiyle bir dizi podcast’e ulaşabilir. Podcast’in kalbinde RSS (really simple syndication) özellikleriyle birlikte, XML (extensible markup language) dosyası yer almaktadır. Bu dosya ulaşılabilir olan tüm ögelerin ve bölümlerin listesini barındırmaktadır. İçinde yer alan toplayıcı program, düzenli olarak kayıtlı dosyaları örneklenip yeni bölümleriyle otomatik olarak güncelleştirmektedir. Podcast’in gezici bir enstrüman ile dinlenebilmesi (PDA,cep telefonu,bilgisayar) onu etkin bir öğrenme aracı haline getirmektedir.
Podcast’ın Avantajları
Podcast sayesinde, yayını istediğiniz zaman, istediğiniz yerde dinleyebilirsiniz.
Bir yayını tekrar dinleyebilirsiniz.
İlginizi çeken programlara abone olarak, yeni bölümleri kolayca takip edebilirsiniz.
Kendi yayınınızı oluşturabilmeniz için, bir yayınevine (radyo, tv) ihtiyacınız yok! Yeter ki, internetiniz olsun!
Podcast’in Ortaya Çıkışı
Podcasting aslında bir çok buluş gibi ihtiyaçtan doğan bir kavramdır. Bu ihtiyacı anlamak için podcastingi olağan kılan RSS feed kavramının kökenlerine göz gezdirmek yeterli.
Kullanıcıların çoğu tarafından online bir günlük gibi kullanılan blogların popülerleşmesi ve yaygınlaşması okuyucuların blogları düzenli bir şekilde takip etmelerini zorlaştırınca Dave Winer tarafından geliştirilen RSS feed teknolojisi, kullanıcının takip ettiği bloglarda bir güncelleme olup olmadığını kontrol edip eğer varsa yeni veriyi otomatik olarak kullanıcının bilgisayarına indirerek bu konuya büyük bir kolaylık getirdi. Zamanla insanlar bloglarında ses kayıtları kullanmaya ve herhangi bir konudaki düşüncelerini daha hızlı daha efektif bir şekilde paylaşmaya başladılar. Bu blog kullanımının büyük bir parçası oldu ve insanlar bu dosyaları indirip dinlemeye başladılar.
2001 yılı itibariyle podcasting için teorik olarak bütün bileşenler hazırdı fakat podcast kavramı ancak 2003 yılında RSS feed kullanımıyla ses dosyalarının (özellikle mp3 formatında) otomatik olarak indirilip taşınabilir müzik çalarlara aktarılması ihtiyacı doğunca ortaya çıktı. 2001 – 2003 yılları arasında ses dosyalarının internet üzerinden paylaşımı ve taşınabilir müzik çalarların kullanımı oldukça yaygınlaşmıştı. 2003 yılında Dave Winer radyo sunucusu arkadaşı Christopher Lydon için RSS feedleri mp3 dosyaları içerecek şekilde geliştirmişti ve Christopher Lydon NPR’daki programının ses dosyalarını web blogundan RSS feed yoluyla dinleyicilerine ulaştırıyordu. Bu otomasyon bloglardaki ses dosyaları için büyük bir kolaylıktı.
Adam Curry bir sonraki aşamada iPodder isimli bir program yazarak RSS feed yardımıyla indirilen ses dosyalarının Apple firmasının meşhur müzik çaları iPod’lara senkronize edilmesini, yani otomatik olarak aktarılmasını sağladı. Podcasting bu gelişmeyle birlikte resmen doğmuş oldu. Böylece insanlar iPodlarını ve Adam Curry’nin yazdığı scripti kullanarak sevdikleri bloglardaki ses dosyalarını istedikleri zaman istedikleri yerde dinleyebiliyorlardı ve bunun için ekstra bir uğraş da gerekmiyordu.
Podcast isminin ortaya çıkışı ise yazar Ben Hammersley’nin The Guardian’da 12 Şubat 2004’te yayınladığı makaleye dayanıyor. Bu konuda çok kesin bir bilgi olmamasına rağmen podcast isminin bilinen ilk kullanılışı bu makalededir. Ben Hammersley podcast ismini tahmin edilebileceği gibi iPod ve Broadcast kelimelerini bütünleştirerek yaratmıştır. Kaynak: http://www.guardian.co.uk/media/2004/feb/12/broadcasting.digitalmedia
2005 yılında New Oxford American Dictionary (Yeni Oxford Amerikan Sözlüğü) editörleri ”podcasting”i yılın kelimesi seçmişler ve kelimenin anlamını “a digital recording of a radio broadcast or similar program, made available on the Internet for downloading to a personal audio player.” Yani; bir radyo yayını veya benzer bir program internetten kişisel bir ses çalara indirilebilir kaydı olarak tanımladılar. Böylece podcasting bir anlamda resmiyet de kazanmış oldu. Kaynak: http://www.oup.com/us/brochure/NOAD_podcast/?view=usa
Podcast’ın Geleceği
Podcast’in geleceği birden fazla bilinmeyene bağlı olarak çok farklı yerlere gidebilir, belki de çoktan gitti. Bir süredir vodcastler yani video içerikli podcastler kullanıma girdi bile. Yani podcastingin 2. neslini yaşamaya başladığını söyleyebiliriz.
Uzun vadede bakıldığında, podcastlerin yaygınlaşmasınında çok büyük rol oynayan radyo programları ve radyo programlarının yayınlandıkları zamandan bağımsız olarak dinlenebilmeleri ihtiyacı video dosyaları için de doğarsa ve video desteği olan taşınabilir oynatıcılar yaygınlaşırsa podcasting çok ileri noktalara gidebilir. Yalnız bunun tam aksi bir sonuç doğurması ve podcastleri tam olarak öldürmesi de gayet olası. Çünkü ileride belki de elimizde taşınabilir müzik çalarlar veya video oynatıcılar yerine hızla küçülmeye çoktan başlamış olan bilgisayarlar olacak. Günümüzde kablosuz internet erişiminin uçak, otobüs gibi ulaşım araçlarında bile var olduğu düşünülürse ileride her yerden internete ulaşabilen cep bilgisayarlarının günümüz bilgisayarlarının yaptığı işi eksiksiz olarak yapacak hale gelmesi pek de zor değil. Böylece ses dosyalarını bilgisayarımızdan taşınabilir müzik çalarlara aktarma ihtiyacı ortadan kalkabilir ve podcasting otomatik olarak son bulmuş olur.
Kısa vadede ise taşınabilir müzikçalarlardaki podcastlerin çeşitli yazılımlar sayesinde kullanıcıların beğenileri doğrultusunda otomatik olarak ayıklanması, belirli aboneliklerle en beğendiğimiz grupların yeni albümlerinin promosyon şarkılarının otomatik olarak müzik çalarlarımıza gelmesi, zaten ortaya çıkmış olan vodcast kavramı sayesinde vizyona yeni giren filmlerin fragmanlarının direk olarak video oynatıcılarımıza indirilmesi zaten reklam amaçlı yaygın olarak kullanılan podcastlerin geleceği için oldukça olası şeyler. Bütün bu gelişmeler modern hayattaki zaman kısıtlaması düşünüldüğünde -zaman ve yer bağımsızlığına- ekstra olarak çok olumlu ve veriye ulaşımı hızlandıran gelişmeler.
teşekkürler, güzel makale olmuş.